Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma (DBBHL) Evrelemesi
Diffüz Büyük B Hücreli Lenfoma'nın evrelemesi, hastalığın vücuttaki yaygınlığını belirlemek ve tedavi stratejisini planlamak için kullanılan standart bir sistemdir. GenellikleAnn Arbor Evreleme Sistemikullanılır ve bu sistem hastalığın lenf düğümlerindeki ve diğer organlardaki yayılımına dayanır. Aşağıda DBBHL evrelemesinin detaylı açıklaması bulunmaktadır:
1. Ann Arbor Evreleme Sistemi
- Evre I: Hastalık, tek bir lenf nodu bölgesinde sınırlıdır (örneğin, boyun veya koltuk altı) veya lenfatik sistem dışında tek bir organda veya bölgede lokalizedir (Ekstranodal tutulum).
- Evre II: Hastalık, diyaframın (göğüs ve karın boşluğunu ayıran kas) aynı tarafında iki veya daha fazla lenf nodu bölgesini tutar; veya lenfatik sistem dışında bir organda ve aynı taraftaki lenf nodlarında bulunur. Lokalize ekstranodal tutulum ve komşu lenf nodu tutulumu da bu evreye girer.
- Evre III: Hastalık, diyaframın her iki tarafındaki lenf nodu bölgelerini tutar (örneğin, göğüs ve karın bölgeleri birlikte). Dalak tutulumu da bu evrede değerlendirilebilir.
- Evre IV: Hastalık, bir veya daha fazla ekstranodal organa (lenfatik sistem dışı) yayılmıştır, örneğin kemik iliği, karaciğer veya akciğer. Yaygın tutulum söz konusudur.
2. Semptom Sınıflandırması (A ve B Kategorileri)
Her evre, aşağıdaki sistemik semptomların varlığına göre "A" veya "B" olarak sınıflandırılır: - A: Sistemik semptom yok (ateş, gece terlemesi, kilo kaybı gibi).
- B: Açıklanamayan kilo kaybı (son 6 ayda vücut ağırlığının %10'undan fazla), tekrarlayan ateş (38°C üzeri) veya gece terlemeleri gibi sistemik semptomlar mevcuttur.
3. Ek Tanımlayıcılar
- E: Ekstranodal tutulumu belirtir (lenfatik sistem dışında bir organın doğrudan tutulumu).
- X: Büyük kitle varlığını gösterir (genellikle göğüs kafesinde 10 cm'den büyük veya diğer bölgelerde belirgin büyük tümör).
- S: Dalak tutulumu (splenik tutulum).
4. Evreleme Süreci ve Kullanılan Yöntemler
Evreleme, aşağıdaki tanı yöntemleriyle yapılır: - Fizik Muayene: Lenf nodu büyüklükleri ve diğer anormallikler değerlendirilir.
- Görüntüleme Testleri: BT (Bilgisayarlı Tomografi), PET-CT (Pozitron Emisyon Tomografisi) veya MRG gibi yöntemlerle hastalığın yayılımı incelenir. PET-CT, özellikle metabolik aktiviteyi göstererek evrelemede altın standart olarak kabul edilir.
- Biyopsi ve Patolojik İnceleme: Lenf nodu veya diğer dokulardan alınan örneklerle tanı doğrulanır ve alt tipler belirlenir.
- Kemik İliği Biyopsisi: Evre IV'ü doğrulamak veya ekarte etmek için yapılır, çünkü kemik iliği tutulumu hastalığın yaygın olduğunu gösterir.
- Kan Testleri: Tam kan sayımı, LDH (Laktat Dehidrogenaz) seviyeleri ve diğer biyokimyasal testlerle genel sağlık durumu ve prognoz değerlendirilir.
5. Uluslararası Prognostik İndeks (IPI)
Evreleme ile birlikte, hastalığın seyrini tahmin etmek için IPI kullanılır. Bu, yaş, evre, LDH seviyesi, performans durumu ve ekstranodal tutulum sayısı gibi faktörlere dayanır ve risk gruplarını (düşük, orta, yüksek) belirler.
Sonuç olarak, DBBHL evrelemesi, Ann Arbor sistemine dayanarak yapılır ve tedavi kararları (kemoterapi, immünoterapi veya radyoterapi) bu evrelere göre şekillendirilir. Erken evreler (I ve II) genellikle daha iyi prognozla ilişkilidir, ancak agresif bir lenfoma türü olduğu için zamanında müdahale kritiktir. Hastanın bireysel durumuna göre hekimler evrelemeyi özelleştirebilir.
|
